ارزیابی انواع پوشش های مورد استفاده در زهکش های زیرزمینی

به دلیل زیاد بودن زمین های زهدار و شور در تمام کشور، نیاز به زهکشی در سطوحی وسیع آشکار است و علی رغم استقبال عمده از سامانه های زهکشی زیرزمینی، تأمین مصالح مورد نیاز در اجرای آن ها از جمله اولویت اساسی به شمار می رود. در این ارتباط یکی از معیارهای انتخاب پوشش مناسب زهکشی، آبدهی سیستم لوله و پوشش است. در این تحقیق به منظور شبیه سازی شرایط طبیعی اراضی زهکشی شده و آبگذری پوشش ها، از یک مدل فیزیکی (مخزن آب و خاک) که علاوه بر امکان تنظیم سطح ایستابی، می تواند بخشی از یک ترانشه زهکشی را نیز شبیه سازی نماید استفاده -شد. سه نوع پوشش معدنی، آلی و مصنوعی مورد استفاده در کشور تهیه و با ایجاد یک ترانشه در اطراف لوله زهکش، پوشش موردنظر به کار برده شده و در سه تراز سطح ایستابی (60، 70 و 80 سانتی متری) و سه تکرار آزمایشات صورت گرفت. علاوه بر اندازه گیری دبی با کارگذاری مانومتر در خاک در سمت شرق لوله زهکش سطح آب در اطراف لوله زهکش بررسی شد. با بررسی قرائت مانومترها نشان داد تأثیر تراز سطح ایستابی در روند سطح مقوس برای پوشش های با خلل و فرج بیشتر، کمتر می باشد. میزان دبی پوشش معدنی (شن و ماسه) نسبت به پوشش آلی (پوسته برنج) و مصنوعی (pp450) در ترازهای مختلف سطح آب بیشتر بود. پوسته برنج به خاطر بافت ریز و دوکی شکل بودن در مقایسه با شن و ماسه موجب کاهش دبی گردید و ورود رسوب کمتر به داخل لوله زهکش گردید. بنابراین به عنوان گزینه مناسب برای پوشش زهکش زیرمینی انتخاب گردید. همچنین پوشش مصنوعی (pp450) با این که دارای دبی خروجی کمی بود اما با توجه به استقبال زیاد از آن در پروژه ها به خاطر تولید و نصب و کارگذاری آسان آن می تواند با مطالعات بیشتر درباره منطقه و نوع خاک و اقلیم آن و همچنین ساخت پوشش مصنوعی متناسب با انواع خاک ها جایگزین پوشش پُرهزینه و رایج معدنی شن و ماسه گردد.